Hasłem przewodnim wycieczki, która stała się już tradycyjnym elementem zjazdów naszego Stowarzyszenia, a wcześniej zjazdów Izby Urbanistów, było Zabłocie – rewitalizacja terenów poprzemysłowych.

Plan wycieczki zakładał pokazanie przeobrażeń, jakie dokonały się na Zabłociu w ostatnich latach, ze wskazaniem ważnej roli nowych powiązań tego obszaru, niegdyś peryferyjnego, z centrum miasta. Stąd pomysł rozpoczęcia wycieczki na rynku Kazimierza czyli Placu Wolnica, by przez stare Podgórze dotrzeć do Zabłocia. Udaliśmy się więc traktem prowadzącym do dawnego mostu Podgórskiego z 1850 r. w kierunku kładki Ojca Bernatka (Bonifrater o. Laetus Bernatek) zrealizowanej w r. 2010 z wykorzystaniem przyczółków starego mostu i dalej przez Wisłę w kierunku Cricoteki, z krótkim przystankiem przy  pomniku prezydenta Krakowa Julisza Lea, upamiętniającym jego plan Wielkiego Krakowa i połączenia Podgórza z Krakowem w 1915 roku.

Ciekawym punktem wycieczki było zwiedzenie Cricoteki, czyli Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora (projekt Stanisław Deńko, Piotr Nawara, Agnieszka Szultk, otwarcie 2014 r.), obiektu o wyrafinowanej i unikatowej formie inspirowanej twórczością Kantora, interesującej jako obiekt architektoniczny i jako miejsce prezentacji dorobku artystycznego T. Kantora. Kolejnym przystankiem był Plac Bohaterów Getta, który, po przebudowie, kompozycją 70 krzeseł upamiętnia historię likwidacji getta (projekt Lewicki-Łatak z 2005 r.).

Przed dojściem na Zabłocie minęliśmy dawny magazyn solny, który wkrótce przyjmie funkcję Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem” (konkurs SARP – I nagroda: JEMS Architekci, 2019) i dalej linię kolejową, której trwająca jeszcze rozbudowa zmieniła znacząco przestrzeń miasta na długich jej odcinkach (dwa dodatkowe tory, długie estakady w miejsce nasypów, trzy równoległe mosty nad Wisłą z przejściem pieszym i rowerowym, zastępujące stary most kolejowy, stacja Kraków Zabłocie w budowie, łącznica estakadowa w kierunku Zakopanego). 

Zabłocie – obszar niegdyś dynamicznego rozwoju przemysłu, podupadły i zaniedbany w wyniku zmian ustrojowych i gospodarczych lat 80-90 ub. stulecia. Pierwsze nowe inwestycje dające Zabłociu impuls rozwojowy pojawiły się na przełomie XX i XXI wieku: Most Kotlarski zapewniający nowe połączenie przez Wisłę i otwierający dostęp do Zabłocia (2001, od 2010 z trasą tramwaju) oraz Akademia Krakowska im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego (2000). W polityce przestrzennej miasta Zabłocie było od wielu lat postrzegane jako jeden z obszarów strategicznych i przedmiot programów i projektów rewitalizacyjnych, objęte regulacjami jednego z pierwszych krakowskich planów miejscowych nowej generacji, uchwalonego w 2006 roku. 

Wybrana trasa pozwoliła pokazać realizacje z ostatnich lat:

  • o charakterze rewitalizacyjnym, w sferze publicznej: MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej (autor projektu Claudio Nardi, 2010 r.) i Muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera (projekt Ewa i Jerzy Wowczak, 2010 r.) – obydwa obiekty wykorzystują obiekty dawnej fabryki Emalia, potem Schindlera, przejętej w roku 2007 przez Miasto;

  • działania rewitalizacyjne (adaptacyjne) realizowane przez podmioty prywatne, z wykorzystaniem dawnych obiektów: fabryka Miraculum (obecnie przestrzenie biurowe), młyn Ziarno (obecnie mieszkania – lofty), budynek zakładów Unitra-Telpod (obecnie akademik), inne adaptacje obiektów poprzemysłowych na cele edukacji, biur, gastronomii;

  • nowe inwestycje deweloperskie, głównie mieszkaniowe;

  • przestrzenie publiczne – park Stacja Wisła, pasaże piesze.

Przy świadomości, że oglądane realizacje powstawały na podstawie i w zgodzie z ustaleniami obowiązującego planu, każdy mógł wyciągnąć wnioski co do mocnych i słabych stron rozwiązań przyjętych w planie i ocenić, czy rewitalizacja dała w pełni pozytywne efekty, czy nie zatracono charakteru miejsca na rzecz standardowej, intensywnej zabudowy.  

Kontynuując spacer dotarliśmy też w rejony z zachowaną starą zabudową z obiektami produkcyjnymi, magazynowymi, które zapewne znikną bezpowrotnie w najbliższych latach, zacierając charakter dawnej dzielnicy. 

Ostatnim punktem wycieczki było zwiedzanie Muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera.